Ghét tội, yêu người có tội...

 

“Ghét tội, yêu người có tội” là một hình thức nói khác đi của “yêu người vô điều kiện”. Ghét tội trộm cắp, nhưng yêu người trộm cắp—ít nhất là thương cảm sự ngu dốt si mê của chúng hắn. (Nếu nói về ngu dốt si mê thì ta có thể thực sự thương cả loài người, chẳng loại trừ ai!).

Phân biệt điều xấu và người làm xấu, nhiều người không làm được, vì chúng ta thường quen cảm xúc theo nhãn hiệu—tôi ghét việc ăn cắp, ai mà bị tôi gắn nhãn hiệu “ăn cắp” là tôi cũng ghét luôn.

Nhưng thực sự là, ta không phân biệt điều xấu và người làm điều xấu được vì ta không muốn phân biệt, chứ không phải vì quá khó khăn để phân biệt. Ai trong chúng ta cũng đã từng phân biệt nhiều lần rồi.

Ví dụ: Ta có một đứa em nhỏ ta rất thương. Hắn dại dột sang nhà hàng xóm ăn trộm trái cam. Người hàng xóm nói cho ta biết. Và ta cho hắn mấy roi bỏng mông, giảng cho một bài thật dài. Nhưng trong lòng ta đương nhiên là vẫn rất thương em. Đó chính là ghét tội, nhưng yêu người có tội.

Ta chỉ cần đem kinh nghiệm này ra để ứng xử với thế giới bên ngoài.

Con người ai cũng bị hành hạ vì tham sân si. Đó là cái khổ của con người. Ai cũng tham sân si, không phải vì họ muốn tham sân si. Nhưng có lẽ đời sống trong xã hội con người có nhiều giành giật làm, cho mọi con người đều học được tham sân si trong môi trường xã hội. Chưa học được cởi bỏ tham sân si là khổ.

Nếu ta thấy được cái khổ đó của mọi con người, thì rất dễ cho ta thương cảm họ, dù họ là ai.

Chỉ cần ngồi “quán” kiếp sống của con người, những điều dại dột ngu dốt mà con người, kể cả chính ta, hay vướng phải, thì đương nhiên là ta phải thương con người và thương chính ta.

Nếu ta cảm thấy thương con người thì ta thương tất cả mọi người, không loại trừ ai. Đó là yêu người vô điều kiện.

Yêu mọi người, vô điều kiện, thật sự là rất dễ hơn ta tưởng.

Hãy nhìn sâu vào đời người mà thương con người.

Và vì thế, ta có thể ghét những điều ác, nhưng vẫn có thể tội nghiệp người làm ác.

Chúc các bạn một ngày yêu người có tội.
Trần Đình Hoành.