“The Pianist in the Shopping Mall” -,Coelho, Paulo

NGƯỜI NHẠC SĨ DƯƠNG CẦM TẠI MỘT TRUNG TÂM THƯƠNG MẠI

Tôi đang đi dạo một cách lơ đãng trong một trung tâm thương mại với Ursula, một người bạn, là nghệ sĩ vĩ cầm gốc Hungary và hiện nay là một nhạc sĩ chính trong hai dàn nhạc quốc tế. Thình lình, cô nắm chặt tay tôi:
“Lắng nghe kìa!”
Tôi lắng nghe. Tôi nghe tiếng nói của những người lớn, tiếng khóc gào của một đứa trẻ, tiếng ồn từ những máy truyền hình vọng ra từ những cửa hàng bán thiết bị điện, tiếng lách cách của những đôi giày cao gót gõ lên nền gạch hoa, và tiếng nhạc văng vẳng thường nghe trong mọi trung tâm thương mại trên thế giới.
“Tuyệt vời quá phải không?”
Tôi bảo rằng tôi không nghe được gì tuyệt vời hoặc khác thường cả.
“Tiếng dương cầm!”, cô nói, nhìn tôi với một vẻ thất vọng. “Người nhạc sĩ dương cầm thật là tuyệt diệu!”
“Chắc là một đĩa hát.”
“Đừng nói nhảm.”
Khi tôi lắng nghe chăm chú hơn, quả thực, chắc chắn đó là tiếng nhạc sống. Người nghệ sĩ đang chơi một bản sonata của Chopin, và bây giờ, khi tôi có thể tập trung lắng nghe, những nốt nhạc dường như lấn át mọi tiếng động dọc theo các lối đi chen chúc những con người, những cửa hàng, những cuộc trả giá, và mọi thứ mà ai cũng có được, theo như những lời rao hàng, ngoại trừ tôi và bạn. Chúng tôi đi đến khu vực bán thức ăn, nơi đó mọi người đang ăn, uống, nói, cãi nhau, đọc báo, và nơi đó có một trong những điều hấp dẫn đặc biệt mà tất cả các khu thương mại thường ban tặng cho các khách hàng của họ.
Trong trường hợp này, đó là một cây dương cầm và một nhạc sĩ dương cầm.
Người nhạc sĩ dương cầm chơi thêm hai bài sonata của Chopin, rồi những nhạc phẩm khác của Schubert và Mozart. Anh khoảng ba mươi tuổi. Lời yết thị bên cạnh sân khấu giới thiệu rằng anh là một nhạc sĩ nổi tiếng đến từ Georgia, một trong những nước cộng hoà Xô-viết trước kia. Có lẽ anh đã tìm việc làm, không có nơi nào tiếp nhận, anh tuyệt vọng, thôi không tìm việc nữa, và giờ đây anh có mặt tại trung tâm thương mại này.
Thế nhưng tôi không chắc rằng anh thực sự hiện diện ở nơi này: đôi mắt của anh tập trung vào cái thế giới kỳ diệu, nơi mà những bài nhạc được sáng tác; đôi bàn tay của anh chia sẻ cho chúng tôi tất cả tình cảm, tâm hồn, niềm đam mê của anh, những điều tốt đẹp nhất của anh, tất cả những năm tháng của sự rèn luyện, tập trung và kỷ luật của anh.
Có một điều hình như anh không hiểu, rằng không một ai, hoàn toàn không một ai, đến đó để lắng nghe anh; họ đến đó để mua sắm, ăn uống, để tiêu khiển thời gian, để ngắm hàng hoá qua cửa kính, hoặc để gặp gỡ bạn bè. Một vài người dừng lại bên cạnh chúng tôi, nói chuyện ồn ào, rồi đi tiếp. Người nhạc sĩ dương cầm không lưu ý — anh vẫn đang trao đổi với những thiên thần của Mozart. Và anh cũng không lưu ý rằng anh có hai khán giả, một trong hai người đó là một nhạc sĩ vĩ cầm cực kỳ tài ba đang lắng nghe với đôi mắt ngấn lệ.
Tôi nhớ lại, một lần nọ tôi đến nhà thờ và chứng kiến một phụ nữ trẻ đang đánh đàn để dâng tặng lên Thượng Đế, nhưng đó là trong nhà thờ, và tôi phần nào hiểu được. Còn ở đây thì, ngược lại, không một ai lắng nghe, có lẽ cả Thượng Đế cũng không.
Nói thế thì không đúng sự thật. Thượng Đế đang lắng nghe. Thượng Đế đang ở trong tâm hồn và trong đôi tay của người đàn ông này, bởi vì anh đang cống hiến những điều tốt đẹp nhất của anh, bất kể anh có được lưu tâm hay không, bất kể món tiền anh được thù lao là bao nhiêu. Anh đang chơi đàn như anh đang ở trong nhà hát lớn Scala tại Milan hoặc nhà hát lớn Opéra tại Paris. Anh đang chơi đàn vì đó là phận mệnh của anh, niềm vui của anh, và lẽ sống của anh.
Tâm hồn tôi tràn ngập niềm ngưỡng mộ và sự kính trọng sâu sắc đối với một con người, ngay trong khoảnh khắc ấy, đang nhắc nhở tôi một bài học rất quan trọng: rằng mỗi người chúng ta có một sứ mệnh riêng để hoàn thành, và đó là tất cả. Không hề gì nếu những người khác ủng hộ chúng ta hoặc phê phán chúng ta, chẳng màng đến chúng ta hoặc chấp nhận chúng ta — chúng ta thực hiện công việc đó bởi vì nó là phận mệnh của chúng ta trên mặt đất này, và là suối nguồn của mọi niềm vui.
Người nhạc sĩ dương cầm kết thúc với một bài nhạc khác của Mozart và, lần đầu tiên, anh lưu ý đến sự hiện diện của chúng tôi. Anh dè dặt và lịch sự gật đầu chào chúng tôi, và chúng tôi cũng làm như thế. Rồi anh quay trở lại cõi thiên đường của anh, và tốt nhất nên để yên cho anh ở đó, không bị ảnh hưởng bởi thế giới chung quanh, hoặc thậm chí bởi những tiếng vỗ tay khe khẽ của chúng tôi. Anh là một tấm gương cho chúng ta. Bất cứ khi nào chúng ta có cảm giác rằng không ai quan tâm đến điều chúng ta đang làm, chúng ta hãy nghĩ đến người nhạc sĩ dương cầm đó. Anh đang nói chuyện với Thượng Đế xuyên qua công việc của anh, và không có điều gì khác quan trọng cả.